Με κοινή αναφορά στους τίτλους των τριών βιβλίων τις λέξεις “μικρή Πατρίδα”, ο συγγραφέας πραγματεύεται τους αγώνες των Ελλήνων στις βόρειες περιοχές της χώρας μας, κυρίως στη Μακεδονία, στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα. Η “ασθενής” Οθωμανική Αυτοκρατορία, οι εδαφικές διεκδικήσεις των Βουλγάρων, το Ελληνικό κράτος που αδυνατεί να ενισχύσει τον αγώνα των ομοεθνών, όλα αυτά ζωντανεύουν μέσα από την πορεία ζωής δύο νεαρών γυναικών, της Αρετής και της Φωτεινής.
Η πρώτη δασκάλα, η δεύτερη νοσοκόμα, αγωνίζονται φανερά και μυστικά για την ευόδωση του εθνικού αγώνα και ρισκάρουν την ίδια τους τη ζωή διδάσκοντας, θεραπεύοντας, μεταφέροντας έγγραφα, όπλα, πολεμοφόδια και αντάρτες. Μέσα από την εξέλιξη του μύθου, μαθαίνουμε όσα δεν διδασκόμαστε στο σχολείο για την ιστορία της Ανατολικής Ρωμυλίας, γνωρίζουμε τους γενναίους καπετάνιους της Δυτικής Μακεδονίας και του Βάλτου, τον ηρωικό Δεσπότη Γερμανό Καραβαγγέλη, τους διπλωμάτες και τους στρατιωτικούς που έδωσαν ψυχή και σώμα στην ελληνική υπόθεση για να ενταχθεί η Μακεδονία στο κράτος μας, μετά από τους Βαλκανικούς πολέμους.
Ο λόγος του συγγραφέα είναι γλαφυρός, οι αφηγήσεις ζωντανές, οι περιγραφές παραστατικές, οι διάλογοι σε αυθεντικές γλωσσικές ιδιαιτερότητες. Υπάρχουν χάρτες και ιστορικές παραπομπές για να ανατρέχει ο αναγνώστης και να συμπληρώνει τις γνώσεις του ή να απαντά στις απορίες του.
Μετά από τα κλασικά αναγνώσματα της Πηνελόπης Δέλτα “Μάγκας” και “Μυστικά του Βάλτου”, συνιστώ ανεπιφύλακτα την τριλογία “της μικρής Πατρίδας” για μαθητές και γονείς.
Ν. Λεονάρδου, φιλόλογος, Ma.Ed. / 17.8.2020
